Pamietają o poległych na polach bitew
Przez kilka dni żołnierze Wojska Polskiego oraz niemieckiej Bundeswehry porządkowali cmentarze z okresu I wojny światowej w Ulaszowicach i Podzamczu oddając tym samych hołd poległym na frontach przed dziesiątkami lat. Zwieńczeniem wspólnego wysiłku sojuszników było złożenie kwiatów pod pomnikiem upamiętniającym poległych oraz odczytanie apelu pamięci.
Ośmiu żołnierzy 1 Batalionu Czołgów z Żurawicy oraz jedenastu żołnierzy 325 Batalionu Artylerii będącego częścią niemieckich sił zbrojnych stacjonującego w Munster od 7 czerwca z zaangażowaniem pracowało nad uporządkowaniem cmentarzy wojennych nr 36-37 na Podzamczu oraz nr 22 na osiedlu Ulaszowice w Jaśle.
sierżant Mariusz Pels
Nasze prace polegały na skoszeniu trawy i uprzątnięciu liści oraz innych materiałów celem odsłonięcia gleby. Następnie poszukiwaliśmy mogił, które mogły znajdować się pod ziemią. Kilka z nich udało nam się odnaleźć. Podnieśliśmy je, oczyścili i zakonserwowali. Podcięte zostały także gałęzie na cmentarzu nr 22, po to, aby odsłonić pomnik znajdujący się w jego centralnej części. W pierwszym tygodniu prac na cmentarzu nr 36-37 na Podzamczu udało nam się odnowić mur okalający cmentarz oraz doprowadzić do stanu używalności schody. – mówił sierżant Mariusz Pels z 1 Batalionu Czołgów z Żurawicy.
Nie była to pierwsza tego typu aktywność żołnierzy niemieckiej Bundeswehry. Brali oni już wcześniej udział w renowacjach cmentarzy z okresu I wojny światowej we Francji oraz Włoszech. W grupie żołnierzy 325 Batalionu Artylerii z Munster znaleźli się dwaj żołnierze polskiego pochodzenia, których rodzice pochodzą z Opola. Obie strony podkreślają znaczącą wartość tego typu projektów, które doskonale integrują żołnierzy sprzymierzonych armii. Pierwszy dzień był dniem aklimatyzacji. Bardzo szybko nawiązaliśmy kontakt i przeszliśmy na stopę koleżeńską. Było to nieocenione doświadczenie. –mówił sierżant Mariusz Pels.
Niemieccy żołnierze o pobycie w Jaśle mówili w samych superlatywach, podkreślając gościnność polskich towarzyszy broni. To moja pierwsza tego typu misja w Polsce w ramach międzynarodowej współpracy. Jasło to bardzo ładne miasto. Mogliśmy tutaj poczuć się jak w domu. Z samej współpracy z polskimi żołnierzami jesteśmy bardzo zadowoleni. Pomimo tego, że byliśmy w Polsce pierwszy raz, atmosfera współpracy była wyśmienita. - mówił sierżant Andre Karsten, dowódca grupy niemieckich żołnierzy.
sierżant Andre Karsten
Dzisiaj, 16 czerwca na terenie cmentarza wojennego nr 22 żołnierze niemieccy oraz polscy wraz z delegacją miasta Jasła oraz delegacjami szkół oddali hołd poległym na frontach I wojny światowej żołnierzom oraz towarzyszom broni, którzy biorąc udział we współczesnych konfliktach zbrojnych oraz misjach pokojowych zginęli na obcej ziemi. Apel poległych odczytano w dwóch językach, niemieckim oraz polskim. W imieniu prezydenta Republiki Federalnej Niemiec apel wygłosił sierż. Andre Karsten. „Myślimy dzisiaj o ofiarach gwałtu i wojny, o dzieciach, kobietach i mężczyznach wszystkich narodów. Wspominamy żołnierzy, którzy zmarli podczas wojen światowych, ludzi, którzy w wyniku działań wojennych lub potem w niewoli jako wypędzeni czy uciekinierzy stracili swe życie. Wyrażamy żal z powodu ofiar wojen i wojen domowych toczących się aktualnie, z powodu ofiar terroryzmu i prześladowań politycznych, z powodu żołnierzy Bundeswehry oraz innych armii, którzy stracili swe życie w trakcie zagranicznych misji. Dzielimy smutek z wszystkimi, którzy cierpią z powodu śmierci swoich bliskich i łączymy się z nimi w bólu. Jednakże życie nasze stoi pod znakiem nadziei na pojednanie między ludźmi i narodami a nasza odpowiedzialność skierowana jest na pokój między ludźmi w naszym kraju i na całym świecie”. Apel zakończyło wezwanie do uczczenia pamięci poległych minutą ciszy.
Swoją wdzięczność żołnierzom obu armii za wkład w uporządkowanie i odrestaurowanie cmentarzy wyraził burmistrz Jasła Ryszard Pabian. Upływ czasu spowodował, że miejsce to ma dzisiaj wymiar głównie symboliczny ze względu na zatarcie śladów części z mogił. Tym bardziej cieszy nas, że żołnierze niemieccy i polscy uporządkowali ten teren i odkryli kilka grobów, które dziś możemy zobaczyć. W imieniu władz miejskich serdecznie dziękuję wszystkim, dzięki którym cmentarze wyglądają dziś znacznie lepiej. – mówił.
Koordynatorem działań podjętych przez żołnierzy na terenie Jasła była Fundacja Pamięć z Warszawy oraz Miasto Jasło. Podczas dzisiejszych uroczystości obecni byli uczniowie i wychowawcy jasielskich szkół ponadgimnazjalnych, Zespołu Szkół nr 4 oraz Zespołu Szkół nr 3, którzy każdego roku wykonują bieżące prace pielęgnacyjne na obydwóch nekropoliach. Warto również podkreślić zaangażowanie zarządu osiedla Ulaszowice, które gościło żołnierzy.
Cmentarz wojenny nr 22 w Jaśle jest jednym z ponad 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. Spoczywa na nim 555 żołnierzy rosyjskich z 3 Narewskiego Pułku Piechoty, 5 Kałużskiego Pułku Piechoty, 33 Jeleckiego Pułku Piechoty, 57 Modlińskiego Pułku Piechoty, 97 Liwońskiego Pułku Piechoty, 244 Krasnostawskiego Pułk Piechoty, 243 Chełmskiego Pułku Piechoty, 287 Tarusskiego Pułku Piechoty, 79 Austriaków z 17 IR 20 IR, 28 IR, 30 IR, 37 IR, 49 IR, 56 IR, 57 IR, 100 IR, 3 HIR, 7 HIR oraz 41 Niemców m.in. z 46 Pułku Piechoty im. Hrabiego Kirchbacha (1 Dolnośląski), 77 Pułku Piechoty (2 Hanowerski).
Cmentarz wojenny nr 36 – 37 to również nekropolia z okresu I wojny światowej. Na cmentarzu pierwotnie znajdowały się 4 mogiły indywidualne i 37 zbiorowych, w których pochowano 118 żołnierzy. W mogiłach spoczywa tam 73 Niemców, 41 Rosjan i 4 o nieznanej przynależności armijnej. 31.03.1931 r. przeniesiono pochówki 68 żołnierzy w tym: 35 Niemców, 32 Rosjan i 1 żołnierz Austriacki (Michael Mietka – I.R. 56) z cmentarza nr 37 w Krajowicach. Cmentarz nr 37 zlikwidowano najprawdopodobniej na żądanie właściciela pobliskiego folwarku w Krajowicach. Ekshumowane szczątki przeniesiono na cmentarz Podzamcze i pochowano w 10 zbiorowych mogiłach. Urządzonych na nowo utworzonym górnym tarasie, ponad pomnikiem. Ogólnie na poszerzonym cmentarzu spoczywa 186 żołnierzy wszystkich walczących armii, w tym 88 zidentyfikowanych.
PP