Tarnowiec: odrestaurowany cmentarz wojenny poświęcony i na nowo otwarty

Konsul honorowy RP w Grazu dr Gerold Ortner oraz prezydent Austriackiego Czarnego Krzyża Peter Rieser byli gośćmi specjalnymi uroczystości poświęcenia odnowionego cmentarza wojennego nr 19 w Tarnowcu, miejsca spoczynku 48 żołnierzy austro-węgierskich i rosyjskich. Symboliczne ponowne otwarcie zabytkowego obiektu odbyło się w ostatni piątek.

<<FOTORELACJA>>

Wydzielona w południowo-zachodniej części tarnowieckiego cmentarza parafialnego kwatera wojenna z czasów I wojny światowej od dawien dawna domagała się gruntownej renowacji. Idea jej przeprowadzenia narodziła się jednak dopiero w listopadzie 2011 roku. Kilkanaście miesięcy później na zlecenie miejscowego samorządu Jerzy J. P. Drogomir – specjalizujący się w nadawaniu nowego blasku tego typu obiektom – sporządził dokumentację przedsięwzięcia. Prace stanowiące realizację zawartego w niej projektu odtworzenia architektonicznego wystroju cmentarza według stanu z około 1917 roku – z zachowaniem w jego granicach, ale w miejscu wolnym od mogił z I wojny światowej postawionego w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku pomnika, upamiętniającego członków ruchu oporu i ofiary faszyzmu z lat 1939-1945 – zakończone zostały we wrześniu roku obecnego. Ich zakres obejmował m.in. rozbiórkę dotychczasowego ogrodzenia i odtworzenie jego pierwotnej formy, odtworzenie pomnika głównego wraz z drewnianym krzyżem, rozbiórkę i przemieszczenie pomnika z lat 70. ubiegłego wieku w miejsce wolne od grobów z I wojny światowej, odtworzenie i utrwalenie zarysów mogił, odtworzenie brakujących nagrobków i krzyżów nagrobnych, tablic nagrobnych oraz ustawienie nagrobków.

W uroczystości poświęcenia na nowo otwartego cmentarza, która odbyła się w zeszłopiątkowe popołudnie uczestniczyli przedstawiciele władz miejscowych i okolicznych samorządów, liczne poczty sztandarowe – m.in. jasielskiego oddziału Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych oraz lokalnych placówek oświatowych i jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej – rodziny ofiar I wojny światowej oraz przybyli z Austrii goście specjalni wydarzenia, na czele z konsulem honorowym RP w Grazu doktorem Geroldem Ortnerem oraz prezydentem Austriackiego Czarnego Krzyża Peterem Rieserem. Główna część uroczystości została poprzedzona okolicznościową akademią w murach miejscowego Zespołu Szkół, przygotowaną przez jego uczniów, oraz mszą świętą w tarnowieckim Sanktuarium Matki Bożej Zawierzenia.  

Hołd dla bohaterów 

Jaka idea przyświecała odbudowie cmentarza? Chcieliśmy w ten sposób uszanować wszystkich spoczywających w tym miejscu bohaterów, którzy przelali krew w obronie naszej ojczyzny. Zostawili swoją ojczyznę i przyszli ratować naszą Matkę Polskę – powiedział nam ks. kanonik Jerzy Uchman, kustosz Sanktuarium Matki Bożej Zawierzenia w Tarnowcu i proboszcz tamtejszej parafii. To on przewodniczył w piątek okolicznościowej Eucharystii, wygłosił na niej kazanie oraz dokonał uroczystego poświęcenia odrestaurowanego cmentarza.

W trakcie uroczystości pięć osób, które w sposób szczególny przyczyniły się do odbudowy miejsca spoczynku 48 żołnierzy wojsk austro-węgierskich i rosyjskich zostało wyróżnionych przez wspomnianego wyżej konsula honorowego RP w Grazu okolicznościowymi odznaczeniami. Trafiły one w ręce wójta gminy Tarnowiec Bogusława Wójcika, jego zastępcy Piotra Sikory, kustosza tarnowieckiego sanktuarium ks. kanonika Jerzego Uchmana, kierownika Wydziału Spraw Obywatelskich Urzędu Gminy w Tarnowcu Wiktora Barańskiego oraz sołtysa Tarnowca, a zarazem prezesa Stowarzyszenia Sołtysów Województwa Podkarpackiego oraz radnego Rady Powiatu Jasielskiego Stanisława Lawery.

"To również nasza historia"

Bezpośrednio po zakończeniu oficjalnej części uroczystości odbyliśmy krótką rozmowę z wspomnianym prezydentem Austriackiego Czarnego Krzyża – organizacji powołanej do istnienia w 1919 roku celem budowy oraz utrzymywania cmentarzy i grobowców dla ofiar cywilnych, prześladowań politycznych oraz żołnierzy. Obecnie zajmuje się ona m.in. opieką nad cmentarzami wojskowymi z okresu I wojny światowej, dzięki jej wsparciu odbudowanych zostało w naszym kraju wiele tego typu obiektów, zwłaszcza na terenie dawnej Galicji Zachodniej. Ta uroczystość to okazja, żeby wyciągnąć wnioski z przeszłości naszych przodków – powiedział nam Peter Rieser. Jego zdaniem troska o cmentarze wojenne jest niezwykle ważna, gdyż wszyscy polegli na wojennych frontach żołnierze mają prawo do godnego miejsca spoczynku. Nasz rozmówca podkreśla, że stanowi ona również swoisty obowiązek wszystkich krajów uczestniczących w I wojnie światowej, wynikający z traktatu pokojowego, jaki podpisały po jej zakończeniu.

Cmentarze wojenne zlokalizowane w różnych częściach Polski są regularnie odwiedzane przez członków Austriackiego Czarnego Krzyża. Sam Rieser czynił to wielokrotnie – w samym roku 2014 już kilkanaście razy. Mimo, że miejsca te znajdują się w Polsce, są częścią również naszej historii – wyznaje z przekonaniem. Przy okazji wspomina ekscytujące przeżycie, jakiego doświadczył nie tak dawno podczas otwarcia jednego z cmentarzy znajdujących się na północy Włoch, osobiście witając na tej uroczystości samego papieża Franciszka.

Peter Rieser podkreśla, iż niezłomność, z jaką zabiega on o pielęgnowanie pamięci historycznej wśród potomnych wynika ze świadomości poczucia długu wobec bliskich mu osób – dziadka, który podczas I wojny światowej brał udział w walkach na froncie wschodnim, oraz ojca, uczestnika drugiej z największych wojen, walczącego na froncie francuskim. Obydwu udało się przetrwać ciężkie próby, jakiem zostali poddani. 

Odbudowa cmentarza wojennego nr 19 w Tarnowcu sfinansowana została z funduszy Województwa Podkarpackiego, Austriackiego Czarnego Krzyża oraz Gminy Tarnowiec.

Jakub Hap
[email protected]