W hołdzie zwykłym ludziom – cichym bohaterom

W czasie okupacji niemieckiej wielu mieszkańców naszego rejonu poniosło śmierć oraz narażało na nią swoich bliskich, pomagając innym bez względu na wyznanie czy narodowość. Ci zwykli ludzie - cisi bohaterowie do tej pory nie doczekali się godnego upamiętnienia, a o wielu z nich historycy nie posiadają informacji, więc na zawsze pozostaną anonimowi. Przygotowana uroczystość przez Starostwo Powiatowe i Zespół Szkół Usługowych i Spożywczych w Jaśle jest uzupełnieniem tej luki i hołdem dla bohaterów niosących bezinteresowną pomoc.   

Podniosła uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy, rozpoczęła się w miejscu, gdzie przed 75 laty, 5 stycznia 1943 r. pani Eleonora Goleń poniosła w okrutny sposób śmierć z rąk gestapowskich oprawców – przed budynkiem obecnego Sądu Rejonowego
w Jaśle. W ceremonii uczestniczyli lokalni parlamentarzyści, przedstawiciele władz wojewódzkich, powiatowych i miejskich, przedstawiciele IPN, rodzina Eleonory Goleń oraz dyrektorzy szkół ponadgimnazjalnych wraz z uczniami. Ceremonię prowadził harcmistrz Wiesław Hap, wartę honorową pełnili harcerze z 139. Drużyny Harcerskiej „Lisy” oraz uczniowie z klas mundurowych z Zespołu Szkół Stowarzyszenia Absolwentów Szkół Rolniczych w Trzcinicy. Tę podniosłą chwilę uświetnił występ Chóru „Soli Deo” z I Liceum Ogólnokształcącego w Jaśle. Po poświęceniu tablicy przez księdza dziekana Zbigniewa Irzyka przedstawiciele poszczególnych instytucji i szkół złożyli pod tablicą wiązanki kwiatów oraz zapalono znicz.

W Zespole Szkół Usługowych i Spożywczych w Jaśle, który był współorganizatorem uroczystości przygotowano i przeprowadzono konferencję poświęconą tematyce pomocy Żydom niesionej przez Polaków z rejonu  jasielskiego w czasie II wojny światowej. Spotkanie rozpoczęła pani Renata Skórka - Dyrektor Zespołu Szkół Usługowych i Spożywczych,
a następnie głos zabrali: pan Adam Pawluś - Starosta Jasielski, pan Bogdan Rzońca - Poseł na sejm RP, pani Maria Kurowska - Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego, pan dr Piotr Szopa z Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie. W imieniu wojewody podkarpackiego pani Irena Kozimala - Dyrektor Wydziału Spraw Obywatelskich
i Cudzoziemców Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie przeczytała list gratulacyjny dla organizatorów zawierający podziękowanie za cenną inicjatywę zrealizowaną w Jaśle, podejmującą trudny temat dotyczący relacji polsko-żydowskich. Za przygotowanie uroczystości dziękował jej organizatorom również pan Adam Goleń. Wszyscy mówcy podkreślali ważność tego wydarzenia, nie pozwalającego na to, aby bohaterstwo
i człowieczeństwo tych ludzi odeszło w zapomnienie. 

Jednym z głównych punktów konferencji były przedstawione przez uczniów
z poszczególnych szkół ponadgimnazjalnych ciekawe prezentacje multimedialne poświęcone następującym osobom, które w czasie okupacji niemieckiej na terenach jasielszczyzny niosły pomoc Żydom:

Anna Kopeć z Sowiny - I Liceum Ogólnokształcące w Jaśle i Zespół Szkół Technicznych
w Jaśle.

Dr Julian Ney i Anna Bogdanowicz -  II Liceum Ogólnokształcące w Jaśle.

Jan i Helena Kosiba - Zespół Szkół nr 3 w Jaśle.  

Rodzina Borutów z Huty Polańskiej - Zespół Szkół nr 4 w Jaśle.

Rodzina Twardzickich z Bieździadki - Liceum Ogólnokształcące w Kołaczycach i Zespół Szkół Budowlanych w Jaśle.

Eleonora i Stanisław  Goleń  - Zespół Szkół Usługowych i Spożywczych w Jaśle.

Spotkanie uświetniła część artystyczna wykonana przez uczniów ZSUiS, dedykowana pamięci tym, dla których heroizm wiązał się z niesieniem pomocy każdemu potrzebującemu oraz prześladowanym Żydom, którzy nie uniknęli tragicznego losu.

Zaproszeni goście mieli okazję zapoznać się z wystawą okolicznościową przygotowaną przez uczniów i nauczycieli ZSUiS, poświęconą życiu państwa Eleonory
i Stanisława Goleniów oraz innych rodzin ukrywających Żydów. Na wystawie znalazły się również historie jaślan, którzy otrzymali medal - „Sprawiedliwych wśród narodów świata” byli to: dr Julian Ney, Anna Bogdanowicz oraz Bronisława i Józef Wydro. Ekspozycja zawierała liczne fotografie judaików przedstawiające kulturę, religię i życie społeczności żydowskiej
w czasach, kiedy zamieszkiwali nasze tereny. Zwiedzający mogli również dowiedzieć się
z zebranej dokumentacji i zdjęć o rzeczywistości wojennej, w jakiej żyli mieszkańcy Jasła
i powiatu jasielskiego.

To międzypokoleniowe spotkanie było zwłaszcza dla jej młodych uczestników wspaniałą lekcją historii, rozbudziło zainteresowanie lokalnymi dziejami z okresu II wojny światowej oraz natchnęło do refleksji nad wspólnymi relacjami narodu polskiego
i żydowskiego. Uświadomiło młodzieży, jakimi zasadami kierowali się ludzie zdolni do poświęcenia i odwagi. 

Uroczystość była upamiętnieniem aktu heroizmu i poświęcenia się osób z rejonu jasielskiego, którzy żyjąc w traumatycznych, okupacyjnych warunkach zdali egzamin z człowieczeństwa i dali piękne świadectwo bezinteresownej miłości bliźniego.

Społeczność ZSUiS dziękuje wszystkim zaproszonym gościom za udział w wydarzeniu oraz tym osobom i instytucjom, które przyczyniły się do jego realizacji. 

ZSUiS