Literatura jako obszar niepewny – Magdalena Rabizo-Birek w jasielskiej bibliotece
Miejska Biblioteka Publiczna w Jaśle wykładem Magdaleny Rabizo-Birek zainaugurowała 7 kwietnia br. IV Ogólnopolski Tydzień Bibliotek. Wykład nosił tytuł Wyobraźnia religijna w najmłodszej poezji polskiej.
Spotkanie zostało zorganizowane w ramach projektu „Twórcy i Słowa – III jasielskie spotkania z literaturą” realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Promocja Czytelnictwa ogłoszonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Dr Magdalena Rabizo-Birek jest adiunktem w Zakładzie Literatury XX wieku Uniwersytetu Rzeszowskiego, krytykiem literatury i sztuki. Jest także redaktorem naczelnym pisma literackiego „Fraza”.
Wybór tematu wykładu M. Rabizo-Birek, łączy się z promowaniem przez MBP twórczości pisarzy i poetów młodego pokolenia. Autorka podjęła się przedstawienia pejzażu poezji najmłodszej, wybierając warte wspomnienia nazwiska poetów młodej generacji. Stwierdziła, że sama nie wie, kto będzie tylko meteorem, a kto wpisze się w historięliteratury, gdyż literatura to obszar niepewny. Swój wykład osadziła na kanwie literatury romantycznej i barokowej. Szczegółowo określiła zmiany w sposobie myślenia o Bogu. Wcześniej nikt nie podważał tego, że Bóg jest. Dopiero wiek XVIII zmienił to ogólne przekonanie dzięki rozwojowi nauk empirycznych i techniki.
Teologia chrześcijańska została zachwiana a świat został odczarowany. Poeci romantyczni szukali własnych systemów mitologicznych. Przywołane tu zostały przykłady „Króla Ducha” J. Słowackiego, Sępa-Szarzyńskiego oraz Williama Blacka, który to na kanwie Biblii i mitologii greckiej, wymyślił system osobistej mitologii. Bóg w ich pojęciu jest tylko uruchomicielem. W poezji najnowszej mamy do czynienia z obrazem wyznania wiary – mówiła na spotkaniu. Bliższa jednak młodemu pokoleniu jest niepewność i zwątpienie. Człowiek współczesny redukuje wiarę do obyczaju. Kataklizm dwóch wojen w poezji zrodził nowe pytania. Stanisław Różewicz zapisuje proces utraty wiary. Pod koniec XX wieku Andre Malraux powiedział: Wiek XXI albo będzie wiekiem religii, albo go nie będzie.
W poezji najmłodszej następuje odrodzenie tematyki religijnej. Magdalena Rabizo wyjaśniła definicję wyobraźni, która pozwala przenieść się człowiekowi w rzeczywistość wieczną. Daje możliwość kreowania obrazów, dla których nie ma odpowiednika w rzeczywistości.
Autorka wykładu wspomniała poezję teologiczno-filozoficzną Jana Pawła II oraz lirykę uczucia ks. Jana Twardowskiego. Przeczytała poemat „Droga drzewa” Aleksandry Szajny. Zaprezentowała także tomik „Te deum” Tadeusza Dąbrowskiego. Przywołała poezję Romana Honeta, Piotra Macierzyńskiego i Piotra Siwczyka. Młoda poezja jest skeczowa i żartobliwa. Są to jak określiła, wiersze typu light, o zmniejszonym ciężarze gatunkowym mimo podejmowania wielkich tematów wiary i Boga. Zostaje zakłócona hierarchia wartości. Kiedyś było dno, na które mógł spaść człowiek, teraz nie ma dna. Poezja młodych jest szydercza a nawet obrazoburcza. Jest wyrazem głodu poszukiwań duchowych. Szuka sposobu na przywrócenie poezji jej należnego miejsca i rangi.
Krystyna Ziemba
Miejska Biblioteka Publiczna w Jaśle
