Mapa współczesnej literatury....
Projekt Miejskiej Biblioteki Publicznej w Jaśle „Twórcy i Słowa – jasielskie spotkania z literaturą” trwał od stycznia do listopada 2006 r. Zrealizowano go dzięki wsparciu finansowemu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Operacyjnego „Promocja Czytelnictwa” oraz Gminy Miasto Jasło. Współorganizatorami projektu było Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich Oddział w Jaśle, Korporacja Ha!art oraz Jasielski Dom Kultury.
Jasło odwiedzili poeci i pisarze, którzy tworzą mapę współczesnej literatury polskiej. Przez cały rok czytelnicy mieli okazję wzięcia udziału w spotkaniach autorskich i warsztatach twórczego pisania prowadzonych przez twórców literackich.
Cykl rozpoczęło spotkanie autorskie (20 I) z Robertem Królem, laureatem Nagrody Miasta Jasła, a poprowadziła je Karolina Więckowska. Robert Król jest autorem trzech tomików poetyckich, ostatni to Habitat (2005). Na spotkaniu z Andrzejem Sosnowskim (16 II) Robert Król odnalazł się w roli ucznia , który pyta mistrza. Wiersz wg A. Sosnowskiego nigdy nie jest w stanie spoczynku. Już od początku nie należy do autora i nigdy nie staje się własnością czytelnika.
Pokazywanie nowych zjawisk w literaturze – to hasło, które można by przypisać wszystkim reprezentowanym przez nas czasopismom literackim – mówił Konrad Cezary Kęder – red. naczelny wydawanego od 1988 roku kwartalnika „Fa-art” oraz założyciel i szef portalu - Witryna Czasopism podczas spotkania Wokół czasopism kulturalno – literackich (7 IV ). Oprócz niego w dyskusji udział wzięli: Paweł Dunin-Wąsowicz – red. nacz. miesięcznika „Lampa” oraz Piotr Marecki red. krakowskiego kwartalnika „Ha! art”. Każde z tych czasopism ma inną historią i inne założenia programowe, jednak wszystkie pokazują zjawiska w najnowszej literaturze.
Spotkanie autorskie (27 IV) z mistrzynią reportażu biograficznego Joanną Siedlecką, autorką książek Czarny ptasior, Mahatma Witkac, Pan od poezji było bardzo dynamiczne, tak jak sama pisarka, która o swojej pracy mówi: Praca biografa czy historyka nie musi być lubiana; ma ona przedstawiać fakty, pisać jak było a nie tak , jak byśmy sobie tego życzyli.
Czym jest liberatura dowiedzieliśmy się od Radosława Nowakowskiego, pisarza, podróżnika, tłumacza i muzyka zespołu Osjan. Oprócz Ulicy Sienkiewicza jest autorem książki o liberaturze (Traktat Kartkograficzny). W trakcie spotkania (8V) inaugurującego tegoroczny Ogólnopolski Tydzień Bibliotek, Radosław Nowakowski zaprezentował swoje książki, w tym najbardziej znaną dziesięciometrową Ulicę Sienkiewicza w Kielcach, którą czytać może równocześnie kilkadziesiąt osób. Wszystkie jego dzieła to jak twierdzi próby opisania świata.
O tym, że pisanie nie jest formą autoterapii przekonywała w trakcie warsztatów młodych adeptów sztuki pisarskiej Marta Podgórnik, poetka, krytyk literacki, redaktorka, nazwana przez recenzenta „Wojaczkiem w spódnicy”. Jej twórczość zaliczana jest do tzw. śląskiej szkoły poezji życia. Na spotkaniu autorskim stwierdziła , że rola poezji od wieków się nie zmieniła, natomiast zmieniły się środki – we współczesnej poezji nie ma słów zakazanych, błędem jest zamykanie się w jednej formule pisania.
Spotkanie z Mikołajem Łozińskim, tegorocznym laureatem Nagrody Fundacji Kultury dla Młodych Twórców w dziedzinie literatury za powieść „Reisefieber” prowadziła Małgorzata Szczurek z Wydawnictwa „Znak” (14 VI). Najbardziej mi zależy, żeby ludzie, którzy sięgną po „Reisefieber”, pomyśleli też przez parę sekund w trakcie czytania o własnym życiu – mówił Mikołaj Łoziński na spotkaniu.
Michał Rusinek jest autorem książek i działa na różnych płaszczyznach począwszy od sekretarzowania noblistce, tłumaczenia tekstów po pisanie bajek, limeryków oraz pracę naukową. Zapytany kim czuje się najbardziej ? - odpowiada filozoficznie: Nie wiem kim jestem, kim chciałbym być i pragnę, aby tak zostało jak najdłużej.
Festiwal Poezji „Wiersz traci pamięć za rogiem ulicy…” (17 – 18 X) rozpoczął się Warsztatami Twórczego Pisania, które poprowadził Bohdan Zadura – poeta, prozaik, tłumacz i krytyk literacki. Od 2004 r. redaktor naczelny czasopisma Twórczość. Autor wielu tomików poetyckich, powieści Lit (1997) oraz szkiców literackich.
Forma warsztatów poetyckich zgromadziła głównie młodzież z jasielskich szkół zainteresowanych „twórczym pisaniem”. Od Bohdana Zadury dowiedzieli się, że własne teksty należy porównywać z utworami mistrzów, aby mieć literacki punkt odniesienia. Najważniejsza myśl warsztatów sprowadziła się do zdania: „Jeśli nie nauczymy się pisać wierszy samemu, to nauczymy się czytać wiersze cudze”.
W tym dniu odbyły się jednocześnie dwa spotkania poetyckie w I LO z Darkiem Foksem i w II LO z Mariuszem Grzebalskim.
Darek Foks - poeta i prozaik, redaktor działu prozy w Twórczości. Autor tomików poetyckich: Sonet drogi (2000), Przecena map (2005); prozy: Orcio (1998), Pizza weselna . (2000). Spotkanie prowadziła Barbara Sokołowska.
Spotkanie autorskie z poetą i prozaikiem Mariuszem Grzebalskim w II LO poprowadziła Marta Rzeźniczak. Jest on autorem tomików: Graffiti (2001), Słynne i świetne (2004). W 2006 r. wydał zbiór opowiadań Człowiek, który biegnie przez las. Wg krytyków to proza pełna metafor, magii i oniryzmu.
Między poetami to tytuł spotkania w MBP z Bohdanem Zadurą, Darkiem Foksem i Mariuszem Grzebalskim, poprowadziła je Barbara Sokołowska. Rozmowa poetów była zderzeniem różnych poetyk, które się nie wykluczają. Twórcy pytani byli o pamięć dzieciństwa i rodzinne prowincje, a także o stan wojenny w czasie gdzie „...trudno składać słowa, które ktoś będzie cenzurować...”. Pokreślili, że to co łączy poetów to język i trudno definiowalna ironia.
Drugi dzień Festiwalu wypełniło spotkanie autorskie z Michałem Zabłockim - poetą i reżyserem, autorem tekstów największych przebojów Agnieszki Chrzanowskiej, Anny Szałapak, Beaty Rybotyckiej i Grzegorza Turnaua. Od autora piosenki „Cichosza” uczestnicy dowiedzieli się jak funkcjonuje nowy sposób poetyckiego przekazu zwany Multipoezją. Program Rewolucji Poetyckiej przebudowuje sposób funkcjonowania poezji we współczesnym świecie. Michał Zabłocki jest również twórcą akcji „Projekcje wierszy na murach domów”. Podczas spotkania autorskiego widzowie mogli obejrzeć „Telepoemat”.
Festiwal Poezji zakończył koncert Agnieszki Chrzanowskiej, piosenkarki, kompozytorki i aktorki, związanej z „Piwnicą pod Baranami” oraz klubem "Alchemia". Podczas koncertu zaprezentowała głównie teksty autorstwa Michała Zabłockiego z własną muzyką.
Ostatnie spotkanie odbyło się 24 XI a gośćmi byli Mariusz Kalandyk i Edward Pasewicz. Poeci reprezentujący poznańskie i rzeszowskie środowisko literackie. Spotkanie było zetknięciem się dwóch poetyckich języków, których łącznikiem jest muzyka.
Projekt „Twórcy i Słowa” zrealizowany przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Jaśle był nad wyraz udany. Osiągnął cele założone przez organizatorów. Pokazał uczestnikom nie tylko kondycję współczesnej literatury , ale również kierunek w jakim zmierza.
Realizatorzy projektu składają serdeczne podziękowania instytucjom współfinansującym i współorganizującym to przedsięwzięcie, bez których pomocy i życzliwości nie mógłby być on zrealizowany.
Krystyna Ziemba
Miejska Biblioteka Publiczna w Jaśle