W Jaśle odbyły się dzisiaj obchody 4. Dnia Pamięci poświęconego Żydowskiej Społeczności Jasła w 79. rocznicę likwidacji getta żydowskiego w Jaśle. Na cmentarzu żydowskim przy ul. Floriańskiej przypomniano o tragicznych losach mieszkańców miasta pochodzenia żydowskiego, którzy w sierpniu 1942 r. trafili do obozu zagłady w Bełżcu, stając się kolejnymi ofiarami hitlerowskiej machiny śmierci. Zapalono znicze, złożono kwiaty oraz odmówiono modlitwę za zmarłych. Uroczystość zakończyła się złożeniem kwiatów pod tablicą upamiętniającą tragiczny los społeczności żydowskiej Jasła i okolic. 

Zobacz zdjęcia z wydarzenia w naszej FOTOGALERII

Organizatorami Dnia Pamięci poświęconego Żydowskiej Społeczności Jasła w 79. rocznicę likwidacji getta żydowskiego w Jaśle były Fundacja AntySchematy2 oraz Magdalena Białek. Już po raz czwarty upamiętniono Żydów, którzy w ramach likwidacji jasielskiego getta w sierpniu 1942 r. zostali deportowani do obozu zagłady w Bełżcu.

Magdalena Białek i Tomasz Kocur/fot. Marcin Dziedzic

Tak, jak w poprzednich latach obchody rozpoczęły się na terenie cmentarza żydowskiego w Jaśle, który stanowi najbardziej znany relikt obecności Żydów w mieście. Magdalena Białek, współorganizatorka wydarzenia, a zarazem nauczycielka w Zespole Szkół nr 3 w Jaśle przywołała imiona niektórych członków społeczności jasielskiej pochodzenia żydowskiego, których życie dramatycznie zakończyło się w Bełżcu. Odczytała również list Georges Fenigera, potomka ocalonych z holokaustu, który przed dwoma laty odwiedził Jasło, aby móc osobiście uczestniczyć w odsłonięciu tablicy upamiętniającej żydowskich mieszkańców Jasła i okolicznych miejscowości wywiezionych do niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu i tam zamordowanych w 77. rocznicę likwidacji Getta Żydowskiego w Jaśle.  

„Przerażające zbrodnie popełnione przez nazistów podczas II wojny światowej wobec Żydów we wszystkich krajach pod ich administracją są zbrodniami przeciwko ludzkości, o których nie można zapomnieć. Zbrodnie te wymagają szczególnej pamięci, jak dzisiejsze uroczystości, tutaj w Jaśle. My jako przyjaciele i potomkowie jasielskich Żydów, łączymy się z wami w pamięci […].Te przerażające zbrodnie popełnione przez nazistów, są obecnie częścią historii wszystkich narodów i jako takie muszą mieć swoje miejsce w ich świadomości. Ale tutaj po wojnie doszło do drugiej tragedii Żydów z Jasła - emigracji, dla tych, którzy przeżyli, ponieważ musieli opuścić swój kraj. Chcę zaświadczyć, że moi rodzice, moi wujkowie i ich przyjaciele, wszyscy Żydzi z Jasła, którzy przeżyli zbrodnie nazistowskie, stali się uchodźcami we Francji, Izraelu, USA, Kanadzie itp... Nauczyli mnie, że byli Żydami z Jasła, że uważają się za Polaków i mówili po polsku, językiem ich utraconej ojczyzny, gdzie się urodzili” – czytamy w liście Fenigera adresowanym do uczestników obchodów rocznicowych.

Na cmentarzu, u stóp pomnika upamiętniającego Żydów zamieszkujących Jasło i okolice, bestialsko zamordowanych w czasie II wojny światowej przez hitlerowskich katów, złożono kwiaty oraz zapalono znicze. Pamięć ofiar uczcili między innymi przedstawiciele władz samorządowych na czele z Elwirą Musiałowicz – Czech, zastępcą burmistrza Jasła oraz Stanisławem Pankiewiczem, wicestarostą jasielskim. Kadisz, modlitwę w intencji ofiar ludobójstwa oraz spoczywających na cmentarzu żydowskim w Jaśle Żydów odmówił Tomasz Grebner, przedstawiciel Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie. Zgromadzeni, w intencji ofiar holocaustu odmówili również modlitwę Ojcze Nasz.

Kulminacyjnym punktem 4. Dnia Pamięci poświęconego Żydowskiej Społeczności Jasła w 79. rocznicę likwidacji getta żydowskiego w Jaśle było złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą tragiczne wydarzenia sprzed niespełna osiemdziesięciu laty.

O tym, jak istotna współcześnie powinna być pamięć o historii jasielskich Żydów, którzy przed wojną stanowili czwartą część wszystkich mieszkańców miasta, po raz kolejny przekonywał Tomasz Kocur, prezes fundacji AntySchematy 2. – W tym roku obchody dnia pamięci były skromne. Może osiemdziesiąta rocznica likwidacji getta żydowskiego w Jaśle będzie bardziej znacząca. Najważniejsze, że coś dzieje się w mieście. Dzisiaj dowiedzieliśmy się, że w Jaśle organizowany jest przez Muzeum Regionalne koncert żydowskiej muzyki klezmerskiej. Być może będzie to w przyszłości dobry kierunek, aby dzień pamięci połączyć z wydarzeniami organizowanymi przez instytucje kultury i Urząd Miasta. Z każdym rokiem doświadczamy tego, że pamięć o społeczności żydowskiej Jasła jest coraz powszechniejsza. Duża odpowiedzialność spoczywa w tej materii na nauczycielach, którzy mogą o tej pamięci mówić i przekazywać młodym ludziom potrzebną wiedzę – przekonywał.   

MD